Η γήρανση είναι μια περίπλοκη διαδικασία που προκύπτει από ένα συνδυασμό περιβαλλοντικών, γενετικών και επιγενετικών παραγόντων. Ο ποσοτικός προσδιορισμός βιοδεικτών γήρανσης αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τη μέτρηση του βαθμού της «υγιούς γήρανσης» και ενδεχομένως μπορεί να προβλέψει το εύρος της υγείας για ένα άτομο.

Ένα κύριο χαρακτηριστικό της γήρανσης είναι η χρόνια φλεγμονή χαμηλού βαθμού (silent inflammation) που αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για νοσηρότητα και θνησιμότητα στους ηλικιωμένους. Η χρόνια φλεγμονή συνδέεται με πολλές ασθένειες. Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ ηλικίας και φλεγμονής είναι ακόμα ασαφείς. Η γήρανση χαρακτηρίζεται από μια συνολική μείωση των κυτταρικών λειτουργιών και συνοδεύεται από βλάβες στο DNA, το RNA και σε πρωτεϊνικές λειτουργίες. Ο οργανισμός μας μπορεί να ανιχνεύσει αυτές τις βλάβες και να προκαλέσει ανοσολογικές ανταποκρίσεις για την απομάκρυνση των αποπτωτικών ή νεκρών κυττάρων και των κυτταρικών υπολειμμάτων από τους ιστούς. Ωστόσο, καθώς τα κύτταρα γερνούν, η μειωμένη παραγωγή ενέργειας τους μπορεί να εμποδίσει αυτές τις διαδικασίες κυτταρικού καθαρισμού, οι οποίες απαιτούν ενέργεια, οδηγώντας έτσι στην παραμονή αυτών των υπολειμμάτων στους ιστούς, με αποτέλεσμα επακόλουθες φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

Επίσης χαρακτηριστικό της γήρανσης είναι η σταδιακή μείωση της έκφρασης του Klotho, ενός σημαντικού γονιδίου που εμπλέκεται σε πολλές φυσιολογικές διαδικασίες του κυττάρου. Το γονίδιο Klotho ονομάστηκε από την μοίρα Κλωθώ που σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ύφαινε το νήμα της ζωής και έλεγχε την τελική μοίρα των ανθρώπων. Είναι εκπληκτικό ότι η ανεπάρκεια του Klotho μείωσε δραματικά τη διάρκεια της ζωής ποντικών, ενώ η υπερέκφραση του Klotho σε ποντικούς προκάλεσε ~30% αύξηση της διάρκειας ζωής τους!

Επιπλέον, η φυσική διαδικασία γήρανσης αλλά και διάφορες παθολογίες συσχετίζονται με αλλοιώσεις στη σύνθεση και τη δομική και μηχανική ακεραιότητα του συνδετικού ιστού. Τα κολλαγόνα αντιπροσωπεύουν τις πιο κοινές πρωτεΐνες στον εξωκυττάριο χώρο και παρέχουν τη συνολική ακαμψία και ανθεκτικότητα των ιστών. Οι δομικές αλλαγές των κολλαγόνων και η ευαισθησία τους στην αποικοδόμηση συσχετίζονται με τις ρυτίδες του δέρματος, την μείωση της ποιότητας των οστών και των χόνδρων, καθώς και με δυσλειτουργίες του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος. Η παραγωγή των κολλαγόνων μειώνεται κατά τη διάρκεια της γήρανσης.

Άτομα της ίδιας ηλικίας ενδέχεται να μην γηράσκουν με τον ίδιο ρυθμό. Με βάση τα παραπάνω έχουμε αναπτύξει ένα νέο μοριακό τεστ με το οποίο μπορούμε να ποσοτικοποιούμε στο αίμα ταυτόχρονα και με καταπληκτική ακρίβεια την σχετική έκφραση γονιδίων που συνδέονται με την γήρανση. Συγκεκριμένα προσδιορίζεται η έκφραση των γονιδίων COX2 (cyclooxygenase-2), TNFα (tumor necrosis factor alpha), TGF-β1 (Transforming growth factor beta 1) (βιοδείκτες φλεγμονής), GABPB1 (βιοδείκτης της ενέργειας του κυττάρου), COL1A1 (κύριο κολλαγόνο), Klotho (βιοδείκτης νεότητας), TERT (γονίδιο αθανασίας), σε σχέση με την έκφραση γονιδίων αναφοράς. Με αυτό τον τρόπο προσδιορίζεται εξατομικευμένα η ακριβής κατάσταση της ενεργότητας γονιδίων που σχετίζονται με την γήρανση και κατ’ επέκταση της πραγματικής βιολογικής ηλικίας του κάθε ατόμου.